Waun Oer, Cwm Ratgoed ac Aberllefenni 11 Gorffennaf

Bu i saith ohonom, sef Eryl, Erddyn, David Levi, Mark, Ann Till, Iolyn a minnau gyfarfod ym Mwlch Llyn Bach erbyn 9:15.  Dechreusom trwy groesi’r ffordd fawr a cherdded i fyny yn eithaf serth tuag at y grib sydd yn arwain at Fynydd Ceiswyn. ‘Roedd y tywydd yn berffaith, yn braf ond heb fod yn rhy boeth a Chraig Amarch, copa Pen y Gadair a Mynydd Moel i’w gweld yn glir. Ymlaen ar hyd y grib dros Fynydd Ceiswyn at gopa Waun Oer, ble y cawsom egwyl i fwynhau’r golygfeydd i’r de ac i’r gogledd.

Yn serth i lawr wedyn i Fwlch y Gigfran, cyn codi eto i ben Cribin Fawr ac oddi yno croesi ar draws y tir mawnog i gopa Craig Portas. Oddi yno roeddem yn gallu gweld prysurdeb y traffig ar y A470 a ninnau heb weld unrhyw un arall ar y mynydd o gwbl! Er mwyn cwblhau pedol Cwm Ceiswyn, rhaid oedd cerdded dros Fynydd Dolgoed ble ‘roeddem yn gallu gweld ehangder y tiroedd sydd wedi, neu oedd, wedi eu gorchuddio gan goedwigaeth, i’r de ohonom. Cawsom ginio ar Fynydd Dolgoed gan fwynhau y golygfeydd, y tawelwch yr heulwen a’r awel.

Yna ‘roedd yn amser disgyn i lawr i Gwm Ratgoed a chael gweld tŷ hynafol Dolgoed ble y cafwyd sgwrs gyda’r perchennog. Ymlaen wedyn i weld Plas Ratgoed, sydd angen llawer o waith atgyweirio arno erbyn hyn. Pawb yn chwerthin am ben yr hen arwydd iechyd a diogelwch “dwyieithog” ond gyda chyfieithiad Cymraeg sobr o wael gerllaw! Gwelsom hefyd, olion eraill oes y diwydiant llechi; stablau, siediau gwaith, tai gweithwyr a chapel. Cerdded ymlaen am Aberllefenni gan obeithio gallu ymuno â’r llwybr ond ‘roedd y llwybr cyswllt iddo wedi cau hefo tyfiant, felly dilyn y ffordd oedd raid! Blwyddyn yn ôl cefais y fraint o gael mynd ar daith o amgylch Cwm Ratgoed gyda Nia Edwards sydd yn byw yn Aberllefenni ac roedd wedi dangos mannau o ddiddordeb a sôn wrthyf am hanes yr ardal. ‘Roedd Nia a Tom ei gŵr wedi gofyn i ni alw heibio ar ein taith. Wel sôn am groeso! Cawsom ddigonedd o baneidiau te a choffi, diodydd oer, cacennau a sgons yn eu gardd fendigedig, gyda Rhydian y mab yn gweini arnom mewn dull hwyliog iawn. Felly diolch o galon i Nia, Tom a Rhydian am fod mor groesawgar a hael.

Bu hyn yn gymorth i ni barhau â’r daith o bentref Aberllefenni heibio chwareli llechi mwy, ar hyd llwybr hardd i fyny Cwm Hen-Gae ond a oedd mewn mannau wedi ei amgylchynu gan redyn tal! Mae’r llwybr hwn yn ymuno â’r ffordd sydd yn arwain lawr am Gwm Hafod Oer, cyn y ddringfa olaf hir, serth i gopa’r bwlch. Rhaid oedd dilyn y ffordd i lawr nes gallu ymuno hefo’r llwybr sy’n arwain yn ôl i ben Bwlch Llyn Bach.

Diolch i’r rhai a ddaeth ar y daith am fod yn gwmni difyr a hwyliog i Iolyn a minnau yn ystod dydd.

Adroddiad gan Eirlys.

Lluniau gan Eirlys ar FLICKR